Protez Nedir?

Dişlerin ve/veya çevre dokularının birtakım nedenlerle madde kaybına uğradığı (çürük, diş eti hastalığı, kaza, vb.) ve kaybedildiği durumlarda veya madde kaybı olmaksızın sadece estetik nedenlerle yapılabilen kişiye özel restorasyonlara “protez” ismi verilir.

Protezlerin Kişiye Sağladığı Yararlar Nelerdir?

Dişlerin eksik olduğu durumlarda kişinin çiğneme fonksiyonu, estetik görünümü ve psikolojik durumu olumsuz etkilenir. Dolayısı ile eksik dişlerin çeşitli yöntemlerle tamamlanması kişinin çiğneme etkinliği arttırdığı gibi estetik problemlerin yol açtığı olumsuz durumları da ortadan kaldırmaktadır.

İmplant Nedir?

Eksik dişlerin yerine konması amacı ile çene kemiği içerisine yerleştirilerek eksik olan dişin kökü olacak şekilde destek veren doku ile biyouyumlu yapay vidalardır. Çene kemiği içerisine cerrahi operasyon ile yerleştirilen bu vidalar üzerine sabit ya da hareketli protezler yapılmaktadır.

Protezler Kaç Çeşittir?

Protezler genel anlamda iki ayrı grup içerisinde değerlendirilirler:

• Sabit protezler: Hastanın ağzındaki doğal dişleri üzerine veya eksik dişler yerine yapılan implantlar üzerine tasarlanan ve hasta tarafından çıkartılamayan, dişlerin dokusu ve rengi ile uyumlu malzemeler ile üretilen restorasyonlar,
• Kron: tek bir dişin çevresinde belli kurallara uygun aşındırmalar yapılarak dişin tamamının Restoratif materyal ile kaplanması,
• İmplant üzeri kron: tek bir implant üzerine yapılan restorasyon,
• Köprü: birden fazla dişin birleşik bir şekilde tamamen restoratif materyal ile kaplanması (diş eksikliği durumunda),
• İmplant üzeri köprü: birden fazla implant üzerine yapılan köprü restorasyonu,
• İnley/onley/overley: dişin bir kısmının eksikliği durumunda sadece madde kaybının restoratif materyal ile telafi edilmesi,
• Laminat vener: diş eksikliğinin bulunmadığı ve kişinin gülme hattında bulunan dişlerinin şeklinden, renginden memnun olmadığı durumlarda, dişlerin sadece ön yüzeyinde minimal bir aşındırma yapılarak (yapılacak ön hazırlıklar neticesinde bazı durumlarda hiç aşındırma yapılmayabilir) gülüşün daha estetik hale getirildiği restorasyonlardır. En koruyucu ve en estetik tedavi yöntemidir.
• Hareketli protezler: kişinin ağzında sabit protez yapımına uygun olmayacak şekilde diş eksikliğinin fazla olduğu durumlarda veya kişinin tüm dişlerini kaybettiği durumlarda yapılan ve hasta tarafından istediği zamanlarda takıp çıkarılabilen protezlerdir.
• Total protezler: kişinin ağzında hiç doğal diş kalmadığı durumlarda, hastanın çene kemikleri üzerindeki dokudan destek alınarak yapılan, halk arasında “damak protez” olarak da adlandırılan protezlerdir. Kişiye implant yapılamadığı durumlarda uygulama alanı bulur.
• Klasik Parsiyel protezler: kişide fazla sayıda diş eksikliği durumunda hem ağzında kalan doğal dişlerinden (kroşeler yardımı ile) hem de eksik dişlerin bulunduğu çene kemiği dokusundan destek alarak yapılan ve hasta tarafından takıp çıkartılabilen protezlerdir.
• Hassas bağlantılı protezler: çok sayıda diş eksikliği durumunda desteğini ağızdaki doğal dişlere yapılan porselen kaplamalardan ve çene kemiği üzerindeki dokudan alan kroşesiz (çıt çıtlı) protezlerdir.
• Diş üstü protezler: ağızda var olan çok az sayıdaki doğal diş veya diş kökü üzerine tutuculuğu arttırmak için bir takım özel hazırlıklar yapılarak hazırlanan ve hasta tarafından takıp çıkartılabilen protezlerdir. Dışarıdan bakıldığında total protezlere benzerler.
• İmplant üzeri hareketli protezler: kişinin hiç doğal dişi olmadığı durumlarda, çene kemiği ve hastanın genel sağlığının el verdiği ölçüde, alt ve üst çenelere 2 yada 4 adet olmak üzere yerleştirilen implantlardan ve hastanın kendi çene kemiğinden destek alan ve hastanın takıp çıkarabildiği protezlerdir.

Protezlerin Yapımında Kullanılan Materyaller Nelerdir?

Sabit protezlerin yapımında;

Metal destekli seramikler:  farklı metallerin birleşimiyle elde edilen bir alaşım altyapı üzerine seramiğin fırınlanmasıyla elde edilen günümüzde hala sıklıkla kullanılan ekonomik bir restorasyon türüdür.

Metal desteksiz seramikler (tam seramikler): seramikten alt yapı üzerine farklı bir seramiğin fırınlanmasıyla veya sadece tek kat seramikten elde edilen ve metal içermediği için doğal dişe oldukça yakın doku ve renk  özellikleri gösteren restorasyon türüdür. Günümüz teknolojisinde alt yapı desteği olmayan seramiklerden elde edilen restorasyonlarda oldukça sağlamdır.

Hareketli protezlerin yapımında; çoğunlukla akrilik adı verilen hem yumuşak dokuları (pembe renkli) ve eksik dişleri taklit eden polimer esaslı bir malzeme kullanılır. Bazı implant destekli hareketli protezlerin yapımında akriliğin yanı sıra seramik ve kompozit esaslı materyaller de kullanılabilir.

Dilerseniz Zirkonyum Diş Kaplama ve Porselen Kaplama konulu blog yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.