Dişlerin ve/veya çevre dokularının birtakım nedenlerle madde kaybına uğradığı (çürük, diş eti hastalığı, kaza, vb.) ve kaybedildiği durumlarda veya madde kaybı olmaksızın sadece estetik nedenlerle yapılabilen kişiye özel restorasyonlara “protez” ismi verilir.
Dişlerin eksik olduğu durumlarda kişinin çiğneme fonksiyonu, estetik görünümü ve psikolojik durumu olumsuz etkilenir. Dolayısı ile eksik dişlerin çeşitli yöntemlerle tamamlanması kişinin çiğneme etkinliği arttırdığı gibi estetik problemlerin yol açtığı olumsuz durumları da ortadan kaldırmaktadır.
Eksik dişlerin yerine konması amacı ile çene kemiği içerisine yerleştirilerek eksik olan dişin kökü olacak şekilde destek veren doku ile biyouyumlu yapay vidalardır. Çene kemiği içerisine cerrahi operasyon ile yerleştirilen bu vidalar üzerine sabit ya da hareketli protezler yapılmaktadır.
Protezler genel anlamda iki ayrı grup içerisinde değerlendirilirler:
Sabit protezlerin yapımında;
Metal destekli seramikler: farklı metallerin birleşimiyle elde edilen bir alaşım altyapı üzerine seramiğin fırınlanmasıyla elde edilen günümüzde hala sıklıkla kullanılan ekonomik bir restorasyon türüdür.
Metal desteksiz seramikler (tam seramikler): seramikten alt yapı üzerine farklı bir seramiğin fırınlanmasıyla veya sadece tek kat seramikten elde edilen ve metal içermediği için doğal dişe oldukça yakın doku ve renk özellikleri gösteren restorasyon türüdür. Günümüz teknolojisinde alt yapı desteği olmayan seramiklerden elde edilen restorasyonlarda oldukça sağlamdır.
Hareketli protezlerin yapımında; çoğunlukla akrilik adı verilen hem yumuşak dokuları (pembe renkli) ve eksik dişleri taklit eden polimer esaslı bir malzeme kullanılır. Bazı implant destekli hareketli protezlerin yapımında akriliğin yanı sıra seramik ve kompozit esaslı materyaller de kullanılabilir.
Dilerseniz Zirkonyum Diş Kaplama ve Porselen Kaplama konulu blog yazılarımızı da inceleyebilirsiniz.
Zirkonyum tam seramikler grubunda bulunan oldukça sağlam beyaz bir materyaldir. Alt yapı olarak kullanıldığında üzerine istenilen renkte seramik işlenir. Bazı durumlarda ise “monolitik/monoblok zirkonyum” adı verilen tek katmanlı hali kullanılmaktadır. Metal alt yapı içermediği için estetik beklentileri karşılaması ve doku ile biyouyumlu olması nedeni ile günümüzde kullanımı oldukça yaygınlaşmıştır.
Bilgisayar destekli tasarım- bilgisayar destekli üretim anlamına gelmektedir. Yapılacak protez türüne karar verdikten sonra ağız içerisinde gerekli hazırlıkların tamamlanmasını takiben klasik ölçü işlemi yerine özel optik ağız içi kameralar yardımı ile dijital ölçüler alınır. Bu dijital ölçülerden elde edilen sanal modeller üzerinde protezin tasarımı tamamlanır ve tasarlanan protezin üretimi el değmeden kazıma cihazlarında veya 3D printer adı verilen cihazlar vasıtasıyla tamamlanır. Klasik ölçü işlemini ortadan kaldırması ve tüm işlemlerin dijital ortamda tamamlanması hata payını en aza indirir. Ayrıca tedavilerin tek seansta bitirilebilmesi en büyük avantajlarından birisidir. CAD/CAM teknolojisi kullanılarak kron, köprü, inley, onley, overlay, laminat vener, implant üzeri protezler, total protezler gibi bir çok protez türü üretilebilmektedir.
Kişinin diş ve diş etlerinde görülebilen renk ve şekil bozukluklarının, orantısızlıkların veya diş renkleşmelerinin hastanın beklentisi ve ihtiyacı doğrultusunda planlanarak henüz dişler üzerinde hiçbir uygulama yapılmadan sonucun yaklaşık olarak hastaya önceden gösterilebildiği modern bir tedavi yöntemidir. Planlama ve tasarımlarım tamamen dijital ortamda yapıldığı durumda bu işleme “dijital gülüş tasarımı” adı verilir.
Çene-yüz bölgesinde doğuştan veya kazanılmış deformitelerin (travma ve kanser gibi nedenlerle) rehabilitasyonunda kullanılan protezlerin tümüne çene yüz protezleri denmektedir. Yüz defektleri; göz, burun, kulak ve yanak gibi bölgelerde görülen yüze ait eksikliklerdir ve bu eksiklikler tek başına veya birden fazla olarak gözlenebilir. Yüz defektlerine çenelerdeki deformiteler de eşlik edebilir.