Erken çocukluk çağı çürüğü, 71 aylık ve daha küçük çocukta birden fazla çürük lezyonu, çürüğe bağlı diş kaybı veya herhangi bir süt dişinde dolgulu diş yüzeyinin varlığı olarak tanımlanmaktadır. Çocuklarda en sık görülen hastalıklardan biri olan erken çocukluk çağı çürüğü, kronik ve çok faktörlü enfeksiyöz bir rahatsızlıktır. Doğum sonrasında bebeğin en önemli besin kaynağını anne sütü oluşturmaktadır. Anne sütünün içeriği nedeniyle bebeğin büyüme ve gelişimine ayrıca bağışıklık sistemine katkısı oldukça önem taşımaktadır. Ancak anne sütü inek sütünün %4’ lük laktoz içeriği ile karşılaştırıldığında %7 oranında laktoz içermektedir. Hem inek sütü hem de anne sütü bebeğe verildikten sonra ağzın su ile temizlenmesi hiçbir probleme neden olmazken, özellikle gece uyku sırasında süt içeren biberonlar ile bebeğin uyuması veya gece boyu sık sık devam eden emzirmenin çürük gelişimi ile ilişkili olabileceği bildirilmektedir. Gece uykusu sırasında özellikle tükürük akışı oldukça azalmaktadır ve tükürüğün ağzı temizleyici etkisinden yararlanılamamaktadır. Bu nedenle gece boyunca uzun süreler süt dişlerinin şeker içeriği yüksek olan süt ile temas halinde bulunması, ortamda bulunan mikroorganizmalar tarafından bu şekerlerin kullanılarak asit üretimine yol açmalarına ve az olan tükürüğün de bu asitleri nötralize edememesi sonucunda çürük başlangıcına neden olmaktadır. Geceleri tükürük miktarının azalmasından en çok etkilenen bölgelerden olması ve beslenme sırasında biberonun konumundan dolayı üst ön bölge dişleri başlangıçta etkilenen dişlerdir, ancak beslenme düzeni değiştirilmediği veya gerekli önlemler alınmadığı taktirde üst ön bölge dişleri dışında kalan diğer dişler de sıklıkla çürük lezyonlarından etkilenebilmektedir. Benzer etki bebeğin şekerli içecek içeren biberon veya bal ve reçele batırılmış emzik ile uyuması ve uyku sırasında bu yüksek şekerli gıdaların dişlere temas etmesi sonucunda da görülmektedir. Başlangıçta tebeşirimsi beyaz renkte görülen çürük lezyonları aileler tarafından kolay fark edilmeyebilmektedir. Bu fark edilmeyen başlangıç çürük lezyonları sık sık aynı beslenme düzeninin takip edilmesi nedeniyle hızla ilerleyerek daha derin çürük lezyonlarına ilerleyebilmekte ve dişlerde madde kayıpları meydana gelebilmektedir. Başlangıçta tebeşirimsi beyaz olan çürük lezyonları ilerledikçe sarı-kahverengi renk değişikliğine uğramaktadır. Çürüğün daha derin dokuları etkilemesi sonucunda dişlerde geniş madde kayıpları, ağrı ve şişlik meydana gelebilmektedir. Meydana gelen ağrı ve şişlik çocuğun günlük hayatını olumsuz yönde etkileyerek yaşam kalitesinde düşmeye neden olabilir. Tedavi edilmeyen durumlarda süt dişlerinin zamanından önce alınması gerekebilmekte ve bu da dişlerin karşılıklı ilişkilerinde bozulmalara neden olup, ileriki dönemlerde ek tedaviler gerektirebilmektedir.

• Alınması gereken ilk önlemlerden biri anneden çocuğa çürüğe neden olabilecek bakteriyel geçişin önlenmesinin sağlanmasıdır. Bu nedenle doğum öncesinde ve doğumdan hemen sonra anneler ile iletişime geçilmeli, annenin ve ailenin ağız sağlığının bebeğin ağız sağlığını doğrudan etkileyebildiği konusunda bilgilendirmenin yapılması gerekmektedir.
• Doğum öncesinde annenin gerekli önlemleri alarak ağız hijyenini daha iyi hale getirmesi gerektirmektedir.• Doğum sonrasında ise anne/bakıcı ve çocuk arasındaki tükürük paylaşımını içeren davranışlar sınırlandırılarak ailelerin, yemek tabaklarının ve kaşıklarının ortak kullanımından veya biberon ve emzikleri kendi tükürükleriyle temizlemekten kaçınmaları gerekmektedir.
• Bebeğin ilk muayenesinin en geç 12. ayda olacak şekilde yapılması ve daha sonra rutin muayeneler ile ağız sağlığının gözlenmesi sağlanmalıdır.
• İlk diş sürdüğü andan itibaren, ailelerin uygun boyutlarda bir fırça veya fırça ile temizlemenin mümkün olmadığı durumlarda temiz bir tülbent yardımı ile mutlaka dişlerin temizliğini sağlamaları gerekmektedir.
• İlk diş sürdüğü andan itibaren 2 yaşına kadar pirinç boyutunda, 2 ile 6 yaş arasında bezelye boyutunda, 6 yaştan sonra ise fırça boyutuna yakın miktarda fluor içeren bir diş macunu ile günde 2 kez dişlerin fırçalanması önerilmektedir.
• Ayrıca ebeveynlerin en az 7 yaşına kadar fırçalama sırasında çocuğa rehberlik ve gözetmenlik etmesi gerektiği bildirilmektedir.
• Geceleri tükürük üretiminin ve akış hızının azalması, ağız temizliğinin yapılamamasına bağlı olarak çocuklara 1 yaşından sonra uzun süreli ve gece beslenme yapılması yüksek risk oluşturmaktadır.

Hem süt hem de daimî azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde bulunabilen girinti ve oluklara fissür denilmektedir. Fissürler hem arka bölge dişlerinin fırçalama sırasında temizlenebilme zorluğu nedeniyle hem de tükürüğün ağız içerisinde yıkayıcı ve temizleyici etkisinin bu bölgelerde az olması nedeniyle çürük gelişimine yatkın bölgelerdir. Azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde bulunan fissürler değişik morfolojilerde olabilmekte ve bazı tipleri etkili fırçalama yapılsa dahi çürük gelişimine neden olabilmektedir. Bu nedenle çürük gelişimine yatkın bireylerde, dişlerin bu yüzeylerinde çürük gelişimi başlamadan önce koruyucu önlem olarak fissürlerin bir akışkan dolgu maddesi ile yüzeylerinin örtülmesi işlemine fissür örtücü uygulaması denilmektedir. Çürük gelişimine karşı koruyucu bir tedavidir. Bu uygulama sonucunda besin artıklarının biriktiği ve temizlenebilmesi zor alanların, besin birikimine neden olmayacak ve kolay temizlenebilen, düz, pürüzsüz yüzeyler haline getirilmesi amaçlanır.

• Fluor, doğada doğal olarak bileşik halinde bulunabilen bir elementtir. Günümüze dek yapılmış çok sayıda çalışma fluorun dişlerin çürükten korunmasında etkili olduğunu kanıtlamıştır. Fluor asit atakları ile çözünmeye karşı daha dirençli bir yapı oluşturabilmekte ve çürüğe neden olan mikroorganizmalara etki edebilmektedir. Fluor doğada doğal olarak bulunan bir element olduğu için günlük hayatımızda düşük miktarlarda da olsa fluor alabiliriz. Ülkemizde içme sularına, süte veya tuza fluor katılması gibi uygulamalar olmadığından, fluorun yararlı etkilerinden yararlanabilmemiz ancak evde ağız hijyen ürünleri uygulamaları ve çocuk diş hekimi tarafından yapılan profesyonel fluor uygulamaları ile mümkündür. Bireysel olarak fluor içeren diş macunu, gargara, diş ipi kullanımı gibi uygulamalar ile fluordan faydalanılırken, profesyonel olarak fluor cilası veya fluor jeli uygulamaları ile fluordan faydalanılabilmektedir.
• Avrupa Çocuk Diş Hekimliği Birliği (EAPD) yaşa göre diş macunlarının fluor içeriğini ve kullanılması gereken miktarı aşağıdaki şekilde tavsiye etmektedir: I. İlk dişin sürmesi ile 2 yaş arası: Günde 2 kez 1000 ppm fluor içeren diş macununun pirinç tanesi boyutunda kullanımı. II. 2-6 yaş arası: Günde 2 kez 1000 ppm fluor içeren diş macununun bezelye tanesi büyüklüğünde kullanımı. III. 6 yaşın üzeri: Günde 2 kez 1450 ppm fluor içeren diş macununun yaşa göre seçilen fırça boyutunda kullanımı.
• 6 yaşın altında yutulma riskinden dolaylı fluor içeren gargara kullanımı önerilmemektedir. Profesyonel uygulamalar olan fluor cilası ve fluor jeli uygulamalarının gerekliliği çocuğun bireysel çürük risk analizine göre yapılmaktadır. Orta ve yüksek çürük gelişim riskine sahip çocuklarda profesyonel fluor uygulamalarının 3 veya 6 aylık aralıklarla gerçekleştirilmesi önerilmektedir. Koruyucu bir tedavi yöntemi olan fluor uygulaması mutlaka bireyin diyetinin düzenlenmesi ve bireysel olarak evde yapılan ağız hijyen uygulamaları ile desteklenmelidir.