Yumuşak doku ya da kemikte yerleşim gösterebilen, içinde sıvı bulunan, etrafı dokuyla kaplanmış boşluklar “kist” olarak tanımlanır. Kistler, insan vücudunun her yerinde ortaya çıkabilir; ancak yaygın olarak çenede görülür ve bulundukları bölgede genişleyerek büyüyebilirler.
Çenede oluşan kistler patolojik bir durumdur. Radyografik görüntüleme yöntemleri ile ortaya çıkabildiği gibi şişlik ve ağrı belirtileri göstermesi sebebi ile rutin diş kontrolünde klinik ortamında, diş hekimi tarafından görülebilir. Kistler cerrahi olarak tedavi edilir.
Çoğu zaman kanser hücresi belirtileri hasta tarafından fark edilmeyebilir. Bunun sonucunda hastanın ağız kapanışı bozulabilir, ağız ve çene çevresinde büyüyen şişlikler meydana gelebilir, diş etlerinde şişme ve büyüme görülebilir. En önemli değinebileceğimiz nokta ise hastanın ağzında, aynı yerde tekrarlayan ve iyileşmeyen yaralar oluşmasıdır. Yaklaşık olarak 10 günden fazla süredir iyileşmeyen lezyonlara biyopsi yapılması gerekir.
Klinik muayenede; ağız içinde ya da çenede bir şişlik mevcut ise çene kistleri ya da tümörleri açısından değerlendirmek amacıyla hastalara panoramik röntgen veya tomografi çekilir.
Hastalar başvurduğunda genellikle kistlerin ya da tümörlerin olduğu bölgede ağrı ve şişlik olduğu gözlemlenir. Radyolojik tetkikler yapılarak çenede bulunan kistlerin ya da tümörlerin çapını, büyüklüğünü ve konumunu saptanır. Ameliyat planlaması yapabilmek için kistlerin/tümörlerin bulunduğu alandan biyopsi alınır.
Hastanın çene kemiğinin büyük bir kısmını kaplayan bir lezyonsa, kırık olma ihtimaline karşın çok dikkat edilmelidir. Lezyon çıkarıldıktan sonra çene kemiğinde bir boşluk meydana gelebilir. Çene kırığı olmaması için hastanın operasyon yapılan bölgesine dikkatli bakımı gereklidir. Boşluk oluşan kemik yaklaşık 6 ay ile 1 yıl içerisinde kendisini iyileştirir ve kapatır.
Alınacak tedbir her zaman rutin kontroller olmalıdır. Hastalar çoğu zaman oluşan kistleri ve tümörleri fark edemeyebilir. Bu tip lezyonlar hastanın ağız ve diş sağlığı muayenesi sırasında diş hekimleri tarafından fark edilebilir. Böyle bir durumda diş hekiminiz gerekli bilgilendirmeleri yaparak tedavi süreçlerinize başlayacaktır.
Çene kistlerinde erken teşhis önemlidir. Fındık büyüklüğünde bir kisti almak daha kolaydır ve kistin çevresine verebileceği harabiyet daha az olacaktır. Zamanında doğru müdahale yapılmazsa çene kistleri yüzde şişlik, iltihap ve ağrı, iyi veya kötü huylu tümör oluşumu, çene kemiğinde deformasyon gibi birçok üzücü sonuca sebep olabilir. Erken tanı ve doğru tedavi çok önemlidir.
Çene kistlerinin tek tedavi yöntemi cerrahi müdahale ile olur. Kistler alanında uzman çene cerrahları ve maksillofasiyal cerrahlar tarafından ameliyat ile çıkarılır.
İlginizi çekebileceğini düşündüğümüz 'Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi' sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.